Zero Trust: Tăng cường bảo mật mạng bằng cách nào để doanh nghiệp không còn lo lắng

Trong kỷ nguyên số hóa bùng nổ, các mối đe dọa an ninh mạng ngày càng tinh vi và đa dạng, gây ra những thiệt hại nặng nề cho các tổ chức trên toàn cầu. Các vụ vi phạm dữ liệu hàng tỷ USD không còn là chuyện hiếm, buộc các doanh nghiệp phải nhìn nhận lại chiến lược bảo mật truyền thống. Phương pháp Zero Trust (Không tin cậy) nổi lên như một giải pháp toàn diện, mang lại khả năng phục hồi và phòng thủ mạnh mẽ hơn. Bài viết này sẽ đi sâu vào việc tăng cường bảo mật mạng bằng cách áp dụng kiến trúc Zero Trust, cung cấp các bước thực tế và các xu hướng mới nhất để doanh nghiệp có thể triển khai hiệu quả và vững bước trên hành trình chuyển đổi số.

Với sự thay đổi mạnh mẽ về cách thức và địa điểm làm việc, mô hình bảo mật "lâu đài và hào" truyền thống không còn phù hợp. Nhân viên cộng tác xuyên biên giới, truy cập ứng dụng đám mây trên nhiều thiết bị, từ đó tạo ra những lỗ hổng khó lường. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về lý do tại sao bảo mật thông thường không còn đủ và làm thế nào Zero Trust có thể là chìa khóa để doanh nghiệp tăng cường bảo mật mạng, giảm thiểu rủi ro và hoạt động an toàn trong bối cảnh hiện nay.

Tại sao mô hình bảo mật truyền thống không còn đủ sức chống chọi?

Cách thức và địa điểm làm việc đã có những thay đổi mang tính cách mạng. Với việc nhân viên cộng tác xuyên múi giờ và truy cập các ứng dụng đám mây trên cả thiết bị cá nhân và doanh nghiệp, mô hình bảo mật “lâu đài và hào” truyền thống, tập trung vào việc bảo vệ chu vi mạng, không còn phát huy hiệu quả. Mô hình này dựa vào việc xây dựng những bức tường phòng thủ vững chắc, và một khi đã vượt qua được lớp bảo vệ bên ngoài, mọi thứ bên trong thường được mặc định là đáng tin cậy.

Tuy nhiên, các nhóm tấn công ngày càng trở nên tinh vi trong việc khai thác các lỗ hổng này. Chúng thường bắt đầu với những phương thức đơn giản như email lừa đảo (phishing), nhằm đánh lừa người dùng cấp quyền truy cập cho kẻ gian. Một khi kẻ tấn công xâm nhập được vào mạng nội bộ, chúng có thể dễ dàng di chuyển ngang qua hệ thống, đánh cắp dữ liệu nhạy cảm hoặc thực hiện các cuộc tấn công phá hoại, gây gián đoạn hoạt động kinh doanh nghiêm trọng. Sự gia tăng nhanh chóng của công việc từ xa, việc sử dụng thiết bị IoT (Internet of Things) và các ứng dụng phân tán càng làm trầm trọng thêm những rủi ro này, tạo ra một môi trường tiềm ẩn nhiều nguy cơ hơn bao giờ hết.

Theo báo cáo của Verizon Data Breach Investigations Report (DBIR) năm 2023, phần lớn các vụ vi phạm dữ liệu đều liên quan đến việc lạm dụng thông tin đăng nhập hoặc bị đánh cắp. Điều này cho thấy sự yếu kém trong cơ chế xác thực và quản lý danh tính, là những điểm yếu cốt lõi mà mô hình bảo mật truyền thống thường bỏ qua hoặc không đủ mạnh để đối phó. Khi biên giới mạng ngày càng trở nên mờ nhạt, việc dựa vào một lớp phòng thủ duy nhất là không đủ.

Tư duy Zero Trust: Nền tảng của bảo mật hiện đại

Về bản chất, triết lý Zero Trust chuyển dịch trọng tâm bảo mật từ việc chỉ tập trung bảo vệ vành đai sang việc bảo vệ từng dữ liệu và tài nguyên riêng lẻ. Nguyên tắc cốt lõi rất đơn giản và mạnh mẽ: không bao giờ tin tưởng bất kỳ người dùng, dịch vụ hoặc thiết bị nào yêu cầu quyền truy cập vào hệ thống hoặc dữ liệu, bất kể họ đang ở đâu so với mạng lưới nội bộ. Cách tiếp cận này tăng cường bảo mật bằng cách phân lớp phòng thủ, giúp tổ chức của bạn có khả năng phục hồi tốt hơn trước các vi phạm tiềm ẩn và đảm bảo hiệu quả hoạt động cao hơn.

Zero Trust không phải là một công nghệ đơn lẻ thay thế các công cụ mạng hoặc điểm cuối hiện có. Thay vào đó, nó là một kiến trúc bảo mật tích hợp, sử dụng các công cụ hiện có như những thành phần trong một hệ thống tổng thể, nơi mọi yêu cầu truy cập – dù là từ bên trong hay bên ngoài mạng – đều phải được xác thực, ủy quyền và xác minh một cách liên tục. Nền tảng của phương pháp này là nguyên tắc “luôn giả định vi phạm” (assume breach). Điều này có nghĩa là bạn nhận ra rằng các cuộc tấn công sẽ xảy ra và hệ thống an ninh phải được thiết kế để phát hiện, ngăn chặn và cô lập chúng ngay lập tức.

Theo Gartner, tới năm 2026, hơn 60% doanh nghiệp sẽ chuyển dịch đáng kể sang các mô hình truy cập từ xa và công nghệ đám mây, khiến cho Zero Trust trở thành một yêu cầu bắt buộc chứ không còn là một lựa chọn. Điều này nhấn mạnh sự cấp thiết của việc áp dụng tư duy mới này để bảo vệ tài sản số.

Khôi phục niềm tin thông qua xác minh liên tục

Để triển khai thành công kiến trúc Zero Trust, bước đầu tiên và quan trọng nhất là có được cái nhìn rõ ràng, toàn diện về toàn bộ cơ sở hạ tầng của tổ chức. Điều này bao gồm việc nắm bắt chính xác ai đang truy cập cái gì, từ đâu và trên thiết bị nào. Sự rõ ràng này sẽ cung cấp nền tảng cho việc triển khai các thành phần quan trọng, đảm bảo việc thực thi nghiêm ngặt tiêu chuẩn “không bao giờ tin cậy, luôn xác minh”.

Việc xác minh liên tục là trái tim của Zero Trust. Nó đảm bảo rằng ngay cả khi một người dùng hoặc thiết bị đã được xác thực trước đó, họ vẫn phải tiếp tục chứng minh tính hợp lệ và an toàn của mình trong suốt phiên làm việc. Điều này giúp giảm thiểu rủi ro khi thông tin đăng nhập bị đánh cắp hoặc thiết bị bị xâm phạm.

Các trụ cột kỹ thuật chính để triển khai Zero Trust hiệu quả

Để xây dựng một hệ thống Zero Trust mạnh mẽ và hiệu quả, có một số trụ cột kỹ thuật cốt lõi mà doanh nghiệp cần tập trung:

• Xác thực đa yếu tố (Multi-Factor Authentication - MFA): Đây là công cụ phòng thủ cơ bản và thiết yếu nhất. MFA yêu cầu người dùng cung cấp hai hoặc nhiều bằng chứng xác thực để chứng minh danh tính của họ, ví dụ như mật khẩu kết hợp với mã OTP (One-Time Password) được gửi đến điện thoại, hoặc xác thực sinh trắc học (vân tay, nhận diện khuôn mặt). MFA làm giảm đáng kể rủi ro xâm nhập tài khoản ngay cả khi mật khẩu bị lộ.
• Quản lý danh tính và quyền truy cập (Identity and Access Management - IAM): IAM là nền tảng để quản lý danh tính người dùng tập trung và phân quyền truy cập một cách rõ ràng. Nó đảm bảo rằng đúng người có quyền truy cập vào đúng tài nguyên vào đúng thời điểm và cho đúng mục đích. Hệ thống IAM hiệu quả giúp đơn giản hóa việc quản lý người dùng, cải thiện khả năng hiển thị và kiểm soát quyền truy cập.
• Quyền truy cập đặc quyền tối thiểu (Least Privilege Access - LPA): Nguyên tắc này yêu cầu người dùng, ứng dụng và hệ thống chỉ được cấp quyền truy cập tối thiểu cần thiết để thực hiện nhiệm vụ của mình. Việc hạn chế này giúp giảm thiểu tối đa thiệt hại có thể xảy ra nếu một tài khoản bị xâm phạm. Kẻ tấn công sẽ không thể dễ dàng di chuyển hoặc truy cập các tài nguyên nhạy cảm nếu chúng chỉ có quyền hạn chế.
• Kiểm soát vi phân và chi tiết (Micro-segmentation): Kỹ thuật này cho phép tổ chức chia nhỏ mạng lưới thành các vùng nhỏ, an toàn hơn. Mỗi phân đoạn này có các chính sách bảo mật riêng, và lưu lượng truy cập giữa các phân đoạn được kiểm soát chặt chẽ. Nếu một mối đe dọa xâm nhập thành công vào một phân đoạn, nó sẽ bị cô lập ngay lập tức, ngăn chặn sự di chuyển ngang (lateral movement) trên toàn bộ hệ thống. Vì được xác định bằng phần mềm, phương pháp này có thể nhanh chóng thích ứng với các mối đe dọa mới.
• Kiểm soát truy cập thiết bị động (Dynamic Device Access Control): Các quyết định truy cập không còn cố định mà dựa trên trạng thái thực tế của thiết bị. Hệ thống liên tục xác minh tình trạng sức khỏe và bảo mật của thiết bị trước khi cấp hoặc duy trì quyền truy cập. Ví dụ: liệu tất cả các bản cập nhật phần mềm đã được vá lỗi, phần mềm chống phần mềm độc hại có đang hoạt động, hay thiết bị có đang tuân thủ các chính sách bảo mật của công ty hay không.
• Khả năng hiển thị và phân tích dữ liệu (Visibility and Analytics): Một phần quan trọng của Zero Trust là khả năng nhìn thấy mọi thứ đang diễn ra trong môi trường kỹ thuật số của bạn. Việc thu thập, phân tích dữ liệu về hành vi người dùng, lưu lượng mạng, và trạng thái thiết bị giúp phát hiện các hoạt động bất thường hoặc đáng ngờ một cách nhanh chóng, là yếu tố then chốt để ứng phó với các mối đe dọa.

Việc áp dụng các trụ cột này một cách đồng bộ sẽ tạo ra một hệ thống phòng thủ đa lớp, linh hoạt và có khả năng chống chịu cao.

Thiết lập tư thế Zero Trust vững chắc cho doanh nghiệp

Ngày càng nhiều cơ quan quản lý và chính phủ trên thế giới đang nhấn mạnh tầm quan trọng của khả năng phục hồi của tổ chức, qua đó nêu bật tầm chiến lược của Zero Trust. Tuy nhiên, để đảm bảo rằng phương pháp này mang lại sự bảo vệ thực sự, việc triển khai cần được thực hiện một cách cẩn thận và có kế hoạch. Điều này đòi hỏi nhiều hơn là chỉ đơn thuần cài đặt các công cụ bảo mật mới.

Các nhà lãnh đạo an ninh thông minh cần thiết lập một quy trình xem xét và đánh giá liên tục. Khi các mối đe dọa mạng và công nghệ không ngừng phát triển, việc áp dụng Zero Trust cần được đánh giá và điều chỉnh thường xuyên để luôn phù hợp và hiệu quả. Một chiến lược thành công sẽ gắn kết chặt chẽ vấn đề bảo mật với các mục tiêu kinh doanh rộng lớn hơn, từ đó nâng cao năng suất và hiệu quả hoạt động thay vì cản trở chúng.

Thách thức trong việc triển khai Zero Trust không chỉ nằm ở khía cạnh kỹ thuật mà còn ở khía cạnh con người và quy trình. Việc thay đổi văn hóa bảo mật, đào tạo nhân viên và điều chỉnh các chính sách nội bộ là những yếu tố quan trọng không kém. Chi phí triển khai Zero Trust cũng là một yếu tố cần được cân nhắc, tuy nhiên, lợi ích về lâu dài trong việc giảm thiểu rủi ro và chi phí khắc phục sự cố thường vượt xa khoản đầu tư ban đầu.

Nghiên cứu của Forrester chỉ ra rằng các doanh nghiệp áp dụng Zero Trust thành công có thể giảm thiểu 80% các sự cố bảo mật liên quan đến việc truy cập trái phép. Con số này khẳng định tiềm năng to lớn của việc chuyển đổi sang mô hình này.

Bằng cách thiết lập một tư duy chủ động, luôn ưu tiên việc xác minh, doanh nghiệp của bạn có thể chuyển đổi hệ thống phòng thủ của mình từ việc chỉ xây dựng những bức tường phản ứng sang một khả năng phục hồi năng động và thích ứng với mọi thay đổi. Đây là con đường để doanh nghiệp tăng cường bảo mật mạng, đảm bảo hoạt động kinh doanh thông suốt và xây dựng niềm tin bền vững với khách hàng.

Hãy liên hệ với các chuyên gia CNTT của chúng tôi ngay hôm nay để nhận được sự hướng dẫn chuyên sâu về Zero Trust và cách thức tăng cường khả năng phòng thủ mạng của doanh nghiệp bạn một cách hiệu quả nhất. Chúng tôi cam kết đồng hành cùng bạn trên hành trình xây dựng một tương lai số an toàn và bền vững.